تکبر، یکی از مهمترین علل ریزش‌ در آخرین مراحل انتظار

در آخرین مراحل انتظار، با ریزش خوبان و برخی معتقدین به ولایت و محبت اهل‌بیت(ع) مواجه خواهیم بود. ما برای اینکه در فتنه‌های آخرالزمان دچار ریزش نشویم چه کنیم؟ خوارج برای ما یک عبرت هستند. امیرالمؤمنین(ع) دربارۀ خوارج فرمود: اینها نابود نمی‌شوند، بلکه امثال اینها در میان مردمان تا روز قیامت باقی خواهند ماند(شرح‌ ابن‌ابی‌الحدید/2/311) یعنی این‌قبیل افراد در طول تاریخ، جاری هستند.

در تاریخ به خوارج گفته می‌شود «مارقین»؛ اما چه می‌شود که بعضی‌ها مثل مارقین از دین خارج می‌شوند؟ علتش این است که تکبر، دلشان را می‌گیرد و-به‌خاطر خوبی‌هایی که دارند- قیافه می‌گیرند. همین تکبری که در این افراد هست، ریشه و علت سقوط و خروج آنها از دین است.

در زمان پیامبر(ص) کسی بود به‌نام حرقوص‌بن زهیر-که بعدها رییس خوارج شد- او خیلی اهل عبادت بود. پیامبر(ص) با جمعی از مردم، در مسجد بودند که او وارد شد. حضرت فرمود: در پیشانی او نشانه‌ای از شیطان می‌بینیم! و بعد به او فرمود: آیا تو الان وقتی وارد مسجد شدی، پیش خودت نگفتی «کسی از اینها در عبادت مثل من نیست!» او گفت: بله!

عبادت و عمل صالح، بنا بود تکبر انسان را از بین ببرد، اما بعضی‌ها وقتی عبادت و عمل صالح انجام می‌دهند، نه‌تنها تکبرشان از بین نمی‌رود بلکه همین‌کارهای خوب در آنها موجب تکبر می‌شود! یعنی با این کارهای خوب، «احساس خوب بودن» به آنها دست می‌دهد؛ البته ممکن است این احساسِ خوب بودن، امری طبیعی به‌نظر برسد، ولی یک بدبختی بزرگ است.

امام رضا(ع) ده ویژگی برای عاقل برمی‌شمرد، و با تأکید بر ویژگی آخر می‌فرماید: دهمین ویژگی عاقل این است که همه را از خودش بهتر می‌داند و اگر گنهکاری را ببیند، می‌گوید: او گناهش ظاهر است ولی گناه من ظاهری نیست(تحف‌العقول/443) مراقب باشید خودتان را بهتر از دیگران ندانید! کسی که به‌خاطر کارهای خوبش و کارهای بدی که انجام نمی‌دهد، قیافه بگیرد و فکر کند که از دیگران بهتر است؛ کم‌کم آمادۀ پیوستن به مارقین می‌شود!

چرا در آخرالزمان، خوب‌ها بد می‌شوند؟ چون این خوب‌ها متکبرند؛ عبادت هم تکبرشان را زائل نکرده است. اگر می‌خواهید فتنه‌های آخرالزمان دامن‌تان را نگیرد و مثل خوارج نشوید؛ «قیافه» نگیرید! این تواضع-و خود را بهتر از دیگران ندانستن- لازمۀ یاوری امام زمان(ع) و نجات از فتنه‌های آخرالزمان است. طبق آیه قرآن و روایات، تواضع در صدر صفات قومی است که مقدمه‌سازان ظهور و یاوران امام زمان(ع) هستند.(مائده/54)

این‌قدر آدم‌های نمازخوان و حزب‌اللهی بوده‌اند که وقتی یک‌مقدار خوب شدند، قیافه گرفتند و بعد خراب شدند. بعضی‌ها بودند که دور و اطراف امام(ره) بودند، و این حس را داشتند که «این مائیم که داریم امام را یاری می‌کنیم!» ولی الان امید اول صهیونیست‌ها هستند!

یکی از راه‌های تواضع، حضور در دستۀ عزاداری است. اگر دکتر، مهندس، مدیر، استاد دانشگاه یا بازاری هستی، با دستۀ عزاداری به خیابان برو و سینه بزن، روی زمین بنشین و گریه کن. همیشه مثل آدم‌های باکلاس، عزاداری نکنید! دسته عزاداری راه بیندازید! آیت‌الله بروجردی با آن عظمتش، خاک پای عزادارهای دستۀ عزای حسین(ع) را روی چشمش می‌گذاشت و شفا می‌گرفت.

احترام به ولیّ فقیه در صدر امتحانات تواضع یک امت است. بودند کسانی که جزء «یجاهدون فی سبیل الله» بودند ولی این تواضع به «ولیّ» را نداشتند؛ اینها مثل مارقین از دین و انقلاب و اسلام، بیرون رفتند. خوارج هم خیلی مجاهد بودند، اما نسبت به علی(ع) تواضع نداشتند. درحالی‌که مهمترین تواضع، تواضع به ولیّ خداست. و زشت‌ترین تکبر، تکبر به ولیّ خداست.

تنها عبادتی که عُجب ندارد، روضۀ امام حسین(ع) است! می‌دانید چرا؟ چون همه بدهکار حسینیم؛ وقتی از روضه بیرون می‌روی و می‌خواهی سرت را بالا بگیری که من برای حسین(ع) گریه کرده‌ام، به یاد تازیانه‌هایی که بچه‌های حسین(ع) خوردند می‌اُفتی و سرت را پایین می‌اندازی...